Obecnie każda ważniejsza organizacja czy firma posiada swoje logo. Własne herby posiadają kluby piłkarskie, województwa, miasta, a nawet gminy. W dawniejszych czasach również wsie miały swoje znaki graficzne i można je było znaleźć na pieczęciach wiejskich (gminnych). Potrzeba ich używania pojawiła się wraz z powstaniem i rozwojem samorządności, a tym samym z pojawieniem się instytucji sołtysa. Na przestrzeni wieków sołtys na ziemiach śląskich pełnił różne role (porządkową, policyjną, sądowniczą itp). Pieczęć ogrywała ważną rolę przy wykonywaniu zadań sołtysa. Odciśnięta na dokumencie uwierzytelniała i wzmacniała ważność takiego pisma.
W 2020r ukazało się opracowanie pt. "Odciśnięta pamięć wspólnoty". Jego autorka, Aleksandra Starczewska-Wojnar, dokładnie opisuje rozwój samorządów i sądownictwa wiejskiego, rolę sołtysa oraz uwarunkowania prawne, które to wszystko determinowały. Poza opisem historycznym, książka ta zawiera również zbiór i analizę pieczęci wiejskich z zachodnich powiatów rejencji opolskiej. Zebranie tych dawnych znaków wiązało się z przeszukaniem wielu archiwów. Wśród odnalezionych pieczęci są również te z naszych miejscowości. Pełen zestaw pieczęci wraz rysem historycznym można znaleźć również na stronie "Pieczęcie gminne na Śląsku" (strona ta jest kontynuacją w/w książki).
Poniżej krótka prezentacja pieczęci z naszych miejscowości: Średnica odnalezionych znaków to zazwyczaj 25-27mm. Początkowo stosowano czarny tusz, by w późniejszych latach przejść na niebieski i fioletowy. Pieczęcie z czasem ulegały zużyciu, więc wymieniano je na nowe. Widać, że zachowywano przy tym poprzedni wizerunek. Charakterystyka pieczęci nie odbiega od typowych sygnatur (okrągła, z napisem w otoku i głównym motywem wewnątrz). Również godło tych pieczęci prezentuje przykłady najczęściej spotykanych motywów. W przypadku miejscowości, w których znajdował się kościół parafialny, najczęściej to on jest na pieczęci, jako centralny punkt życia na wsi, coś co identyfikowało miejscowość. Tak jest też na pieczęci Grudyni Wielkiej. W przypadku Grudyni Małej, Milic i Jakubowic wizerunek sigillum powiązany jest z życiem na wsi, z pracami rolnymi. Różne przedmioty i narzędzia rolne miały swoje symbole. Cep symbolizował męskie obowiązki, snopy siana były synonimem obfitości i dobrobytu. Dodatkowo w przypadku Jakubowic na pieczęci widnieje symbol religijny - oko Opatrzności, które symbolizuje opiekę boską nad plonami.
Grudynia Wielka
Na pieczęci widnieje kościół z wieżą i wysoki krzyż. Na najstarszej pieczęci widać mur pruski, więc jest to jeszcze przestawienie poprzedniego kościoła (pw. Piotra i Pawła). Typologia pieczęci kwalifikuje się do kategorii "topograficznych", przedstawiających istniejące budynki lub miejsca.
Data odcisku: 1801. Napis: GROS · GRAUDEN · GEM: S: IN COSLER | CREYS Sygnatura akt: APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 2240, s. 13 (1801).
Data odcisku 1880. Napis: * GEMEINDE GR. GRAUDEN * KREIS COSEL Sygnatura akt: APOp, WP w Koźlu, sygn. 165, b.p. (1880, 1886, 1903, 1906, 1911).
Data odcisku: 1915. Napis: · GEMEINDE GR. GRAUDEN · KREIS COSEL Sygnatura akt: APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 2234, s. 112 (1915), APOp, WP w Koźlu, sygn. 40, s. 117 (1927).
Grudynia Mała
Na pieczęci widnieją skrzyżowane grabie z kosą. Jest to typowy motyw rustykalny.
Data odcisku: 1825. Napis: KLEIN GRAUDEN GEM: SIGL: COSLER | CREYS Sygnatura akt: APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 4445, s. 130 (1825).
Data odcisku: 1860. Napis: KL: GRAUDENER GEM: SIEG 1846 COSLER | KREIS Sygnatura akt: APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 4448, s. 147 (1860).
Data odcisku: 1927. Napis: GEMEINDE KL. GRAUDEN * KREIS COSEL Sygnatura akt: APOp, WP w Koźlu, sygn. 40, s. 146 (1927), sygn. 151, b.p. (1932).
Jakubowice
Na pieczęci skrzyżowane kosa z cepem, nad nimi oko Opatrzności. Jest to motyw rustykalny połączony z symboliką religijną.
Data odcisku: 1859. Napis: JACOBSDORF GEM: S: IN COSLER CREYS Sygnatura akt: APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 4180, s. 59 (1859), sygn. 4179, s. 81, b.p. (1867), APOp, WP w Koźlu, sygn. 169, b.p. (1884).
Data odcisku: 1904. Napis: * GEMEINDE JACOBSDORF * KREIS COSEL Sygnatura akt: APOp, WP w Koźlu, sygn. 40, s. 223 (1927), APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 4186, s. 327 (1904).
Milice
Na ozdobnym kartuszu grabie w słup, pomiędzy dwoma stogami. Motyw rustykalny.
Data odcisku: 1927. Napis: * GEMEINDE MILITSCH * KREIS COSEL. Sygnatura akt: APOp, WP w Koźlu, sygn. 40, s. 198 (1927), APOp, SO w Pawłowiczkach, sygn. 1204, s. 62 (1912); APOp, SP w Koźlu, sygn. 67, s. 575 (1935).
Opracowane na podstawie: 1. Odciśnięta pamięć wspólnoty - Aleksandra Starczewska-Wojnar 2. "Pieczęcie gminne na Śląsku"
W ramach "Archeologicznego Zdjęcia Polski" w Grudyni Małej odnotowane są dwadzieścia trzy stanowiska archeologiczne. (1,2) Wszystkie znajdują się w obszarze oznaczonym jako 98-37.(3) Każde stanowisko ma swój numer w ramach miejscowości oraz numer w ramach AZP
Badania na terenie wsi można podzielić na trzy etapy. Pierwsze znaleziska nie są powiązane z wykopaliskami. Zazwyczaj są to pojedyncze odkrycia sprzed okresu międzywojennego. Drugi etap to okres międzywojenny i głównie prace nauczyciela Fuhrmanna, który dokonał wielu odkryć na terenie obu Grudyni. Kolejny etap miał miejsce w latach 1981-1985, kiedy prowadzone były prace archeologiczne w ramach projektu AZP. Nie wszystkie przedwojenne stanowiska zostały zlokalizowane podczas późniejszych prac. Spora ilość zabytków wydobytych przed 1945 niestety zaginęła (na szczęście często zachowała się dokumentacja(4)). Te, które przetrwały, przechowywane są w Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu i w muzeum we Wrocławiu.
Jednym z ciekawszych odkryć jest grób ciałopalny ze stanowiska nr 15. Został on bardzo dokładnie przeanalizowany w artykule(5)dr Bartosza Kontnego. Grób zawierał m.in żelazny, zakrzywiony, jednosieczny miecz, żelazne groty włóczni, umbo tarczy, nóż, nożyczki, urnę. Jest to bogate stanowisko, a wg analizy dr Kontnego, może zawierać materiał z więcej niż jednego grobu. Szczegóły dotyczące odnalezionych materiałów zostały opisane poniżej w wykazie stanowisk.
W ujęciu chronologicznym zakres znalezisk z Grudyni Małej sięga od paleolitu do późnego średniowiecza. Poniżej zestawienie okresów z przypisanymi do nich stanowiskami. Ze względu na różny czas występowania poszczególnych okresów na danym terenie, podane w nawiasach ramy czasowe są orientacyjne:
Szczegółowy wykaz stanowisk wg AZP: Przy każdym stanowisku, obok jego numeru, znajduje się numer obszaru AZP wraz z numerem stanowiska w ramach tego obszaru.
1933,1934,1936 - badania powierzchniowe nauczyciela Fuhrmanna. 1933 - odkryto grób ciałopalny. W skład znalezisk z grobu weszły(6): -skorupy wazy zdobionej żłobkami. -czarka grafitowana , zdobiona żłobkami na załomie, wyposażona w dwa ucha pionowo przekłute. -czarka zdobiona dołkami i żłobkami, wyposażona w dwa uszka pionowo przekłute, w dolnej części żółta, w górnej grafitowana. -garnek szarobrunatny, zaopatrzony w dwa ucha. -misa zdobiona występami na brzegu, zaopatrzona w ucho, wewnątrz grafitowana, zewnątrz brunatna. -czerpak grafitowany, zdobiony na uchu żłóbkami, a u nasady ucha dwoma dołkami. -skorupy grafitowanej misy, placka żółtobrunatnego i przynajmniej trzech innych naczyń. 1934 - odkryto toporek pięcioboczny i zdobione naczynie 1936 - odkryta popielnica, garnek i misa datowana na V okres brązu i pokrywka z uchwytem z okresu halsztackiego 1984 - badania weryfikacyjne nie potwierdziły istnienia stanowiska. Materiały przech. w: MSO Opole nr inw.N-1364.
Znaleziska pochodzą z pierwszych lat XX wieku, a przęślik znaleziono w latach 30-tych. 1985 - badania weryfikacyjne nie potwierdziły istnienia stanowiska. Materiały przech. w: Muzeum we Wrocławiu nr inw.9823-9825.
Literatura: M. Jahn - Die oberschlesischen Funde aus römischen Kaiserzeit, "Praehistorische Zeitschrift", Bd.10, s.103, 141-142. K. Godłowski - Materiały..., s.305 J. Szydłowski - Naczynia drewniane w późnej starożytności na ziemiach polskich, s.183 Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift 1903, t.IV,s.141, 200 (mylnie jako Grudynia Wielka).
Znalezisko pochodzi z 1936r. Materiały zaginęły. -jedno naczynie guzowe datowane na III okres brązu. -drugie naczynie z IV okresu brązu. 1985 - badania weryfikacyjne nie potwierdziły istnienia stanowiska.
Znalezisko pochodzi z 1879 r. - przy orce zniszczono 1 grób. Według opisu sporządzonego przez B.Kontnego zainwentaryzowano przynajmniej 23 elementy wyposażenia(5): -urna z gliny w kształcie wazonu, czarne, gładkie, zdobione. -miska gliniana, ciemnobrązowa, zdobiona rytymi liniami. -zwornik żelaznej tarczy, zachowany we fragmentach. -kajdany? tarczy żelaznej. -miecz z żelaza, jednosieczny, podwójnie zakrzywiony; Zachowana dł. 51 cm. -żelazny grot włóczni, zachowany we fragmentach. -żelazny grot włóczni, zdobiony. -grot włóczni żelazny z wysokim grzbietem. -żelazny prosty nóż ze złamanym czubkiem. -żelazne nożyczki. -żelazne nożyczki zachowane we fragmentach. -okucie żelazne trumny. -trzy podobne fragmenty okucia?. -wydłużona osełka łupkowa, w trzech częściach. -kamień szlifierski z łupka w kształcie trójkąta równoramiennego z widocznymi śladami użycia (po ostrzeniu). -kamień i pięć łupków bez śladów zużycia. -w przybliżeniu czworoboczna osełka łupkowa, z dwoma wklęsłymi bokami, z widocznymi śladami użycia (po ostrzeniu). -żelazna ostroga? z małą, w przekroju okrągłą kopułą. -igła rogowa lub kostna, z zakrzywionym trzonkiem, zachowana fragmentarycznie. -dwa fragmenty jednostronnego grzebienia z rogu lub kości. -dwanaście małych fragmentów naczynia z brązu, w tym fragment wieńca. -żelazna stal ogniotrwała w kształcie pręta z oczkiem wykonanym ze skręconego końca pręta. -dwa owalne przedmioty wykonane z giętego drutu. W swoim opracowaniu B.Kontny sugeruje, że w/w zestawienie budzi pewne wątpliwości co do jednolitości prezentowanego znaleziska(być może materiały pochodzą z więcej niż jednego grobu), a to z kolei generuje problem z dokładnym datowaniem znalezionych przedmiotów. (5)
1985 - badania weryfikacyjne nie potwierdziły istnienia stanowiska. Być może to stanowisko łączy się ze stanowiskiem 3 z Grudyni Wielkiej. Materiały przech. w: Muzeum we Wrocławiu, nr inw.9845, 9849, 9850.
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1354 r, gdzie wieś występuje pod nazwą Parvum Grudyn. W 1532 pojawia się nazwa Klein Grudny, a w 1861 po polsku mówiono Mała Grudynia...
W przygotowaniu...
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.ZgodaPolityka prywatności
